آیا پیامبر امی بوده است؟

پیامبر امی

  واژه امی در لغت:

✅ درس ناخوانده

✅ بیسواد

در اصلاح علوم قرآنی:

درباره واژه امی چند نظر وجود دارد:

✅ منسوب به ام: همانگونه که فردی از مادر متولد می شود چیزی نمی داند، به فردی که قدرت خواندن و نوشتن را ندارد واژه امّ اطلاق میشود.

✅ منسوب به کلمه امت: از آنجا که در عصر نزول اکثریت یک جامعه از خواندن و نوشتن بی بهره بودند به کسی که نمی توانست بخواند یا بنویسد امی اطلاق می شد.

✅ منسوب به ام القری: ام القری (به معنای مادر آبادی ها و شهر ها) مکه مکرمه میباشد که در قرآن کریم نیز  دو مرتبه این ترکیب بکار رفته است، وَ کَذلِکَ أَوْحَیْنا إِلَیْکَ قُرْآناً عَرَبِیًّا لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى...(الشوری 7)

❌ نظر اخیر نمی تواند نظر درستی باشد زیرا درست است که ام القری نام مکه مکرمه میباشد اما برای ساختن اسم نسبت اگر عبارتی به صورت مضاف و مضاف الیه بکاربرود، یاءِ نسبت به قسمت دوم کلمه اضافه میشود نه به قسمت اول کلمه؛ برای نمونه منسوب به ابن حنبل حنبلی میشود نه ابنی و یا منسوب به ابوحنیفه حنفی میشود نه ابی  ولذا اگر بخواهیم اسم منسوب از ام القری بسازیم مطابق قاعده قروی می شود نه امی.

آیات دال بر امی بودن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:

هوَ الَّذی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُم...(جمعة 2)

و ما کُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ کِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِیَمینِکَ إِذاً لاَرْتابَ الْمُبْطِلُون. (العنکبوت 48)

آنچه مسلم است پیش از بعثت، رسول اکرم نه خوانده اند و نه نوشته اند و نه قدرت خواندن و نوشتن را داشته اند، درباره بعد ازدوران رسالت رسول اکرم ، میان دانشمندان برسر این مطلب که اولا آیا حضرت قدرت خواندن و نوشتن را پیدا کردند؟ و ثانیاً آیا درصورت قدرت آنرا بکار گرفتند یا خیر؟ اختلاف میباشد.

✳️ جواب: طبق آیه 48 سوره مبارکه عنکبوت مشهور آنست که پس ازدوران رسالت آن حضرت نه خطی را نوشتند و نه از روی کتاب و یا نوشته ای خواندند.

♦️ دلایل:

1⃣ کافی بود دشمنان ببنید رسول خدا خطی را می نویسد و یا از روی نوشته ای میخواند تا بلافاصله ایجاد شک و شبه بنمایند.

2⃣ هدف از سواد آموزی اینست که انسان به وسیله آن بتواند کسب علم کند؛ حال آنکه وجود رسول اکرم صلی الله علیه و آله به معدن علم متصل بود، پس نیازی به سواد آموزی نداشتند.

✅ موافقان امی بودن پیامبر صلی الله علیه و آله: اکثر دانشمندان مسلمان همچون آیت الله معرفت، دکتر ذهبی، دکتر حجتی، صبحی صالح،(مستشرقان:) ویل دورانت، جان دیون پورت، ویرژیل گیورگیو، کارن آرمسترانگ، هنری دی کاستری وگوستا ولوبون.

❎ مخالفان امی بودن پیامبر بعد از بعثت: دکتر سید عبد اللطیف، سید مرتضی (علم الهدی)، عامر شعبی، آلوسی، (مستشرقان:) نولدکه، اسپرینگر،گوستاو ویل و رژی بلاشر.

♦️ دلیل:

1⃣ بنا بر تصریح قرآن، نخستین وظیفه پیغمبر آن بود که قرآن را به پیروانش تعلیم دهد و مسلم است که حداقل شایستگی برای کسی که بخواهد کتاب یا محتویات کتاب ودانش یک کتاب را به دیگران تعلیم دهد، باز هم مطابق تصریح خود قرآن، آن است که بتواند قلم رابه کار بندد یا دست کم آنچه را با قلم نوشته شده بخواند.

2⃣ واژه امی به معانی مختلفی غیر از بیسواد تعبیر شده است مثلا در میان مستشرقان رژی بلاشر می نویسد: واژه «امیین» در آیه دوم سوره جمعه و در بسیاری از آیات دیگر ، به معنای «عرب‌های مشرک» می‌باشد که بر خلاف یهویان و نصاری، از وحی بی‌بهره بودند؛ به همین دلیل در جهل و ناآگاهی نسبت به شریعت خداوند به سر می‌بردند. او معتقد است که اخبار فراوانی در تفسیر طبری هست که به ابن‌عباس نسبت داده شده است و این معنا را تأیید می‌کند، سپس نتیجه می‌گیرد که «النبی الامی» به معنای پیامبر جاهل و بی‌سواد نیست؛ بلکه به معنای پیامبر بت‌پرستان است. بلاشر تصریح می‌کند که صفت «امّی» از واژه عربی «امه» مشتق شده است و به قطع به واژه عبری «امت‌ها عولام»؛ یعنی «امم العالم» (امت‌های جهان)، به معنی بت‌پرستانی که یهود و نصاری آن‌ها را می‌شناسند، باز می‌گردد.

☑️ جمع بندی: با اینکه برخی از دانشمندان مسلمان و غیر مسلمان پیامبر اکرام را پس از بعثت پیامبری با سواد و توانا به خواندن و نوشتن می دانند اما نظر اصح و مشهور آنست که پیامبر صلی الله علیه و آله در تمامی عمر شریف خود نه خوانده و نه نوشته اند. اگر چه اگر پیامبر اراده به خواندن و نوشتن میکردند با توجه به اتصال به منبع علم، این امر برایشان ممکن بود.

لینک منبع در تلگرام

https://t.me/quranied/109