توحید مصاحف

توحید مصاحف

مروری بر مباحث گذشته:

♦️در گذشته اشاره ای به جمع قرآن و اقوال موجود در این زمینه شد، آنچه از اقوال حاصل شد این بود که قرآن در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله کتابت شد حتی محل قرار گرفتن آیات نیز توسط پیامبر صلی الله علیه و آله مشخص گردید اما بصورت دوخته شده و میان دو جلد در نیامد اما عملا شروع کار از اواخر عمر شریف ایشان بود و در زمان خلیفه اول به پایان رسید. سپس در مورد تناسب آیات و سور و پیرامون آن دو سخن به میان رفت. از موضوعات دیگر می توان به توحید مصاحف که در عصر خلیفه سوم انجام شد یاد کرد:

تعریف:

توحید به معنای یگانه کردن و مصاحف به معنای مصحف های قرآن است. توحید مصاحف یعنی یکی کردن مصحف های قرآن که در آن خلط بوجود آمده بود. چرا که میان مصاحف صحابه نیز اختلاف وجود داشت و مسلمانان نیز از این رو در قرائت قرآن به اخلاف افتادند.

✅ از همین جهت برخی گفته اند که توحید مصاحف در اصل توحید قرائات مسلمانان بر یک قرائت بوده است.

  شرح انگیزه توحید مصاحف و تاریخچه آن:

حذیفه که در جنگ ارمنستان و آذربایجان به همراه سپاهیان شامى و عراقى شرکت داشت، در گیرودار جنگ، اختلاف سپاه اسلام در قراءت قرآن را مشاهده نمود و سخت به وحشت افتاد. وقتى نزد عثمان برگشت به او چنین گفت: اى امیر مؤمنان! امت اسلام را قبل از آن که در کتاب دینى خود مانند یهود و نصارا اختلاف نمایند، دریاب...

♦️ اقدام عثمان:

عثمان، پس از مشورت با صحابه، در پیرامون یکى کردن مصاحف، به سرعت در اجراى این عمل اقدام کرد، نخست در پیامى عام، خطاب به اصحاب پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم آنان را به مساعدت در انجام این عمل دعوت نمود.

احتراق مصاحف:

نخستین اقدامى که از سوى گروه و به دستور عثمان انجام گرفت، جمع‏آورى تمام نوشته‏هاى قرآنى از اطراف و اکناف کشور پهناور اسلامى آن روز بود. عثمان از حفصه دختر عمر نیز خواست تا مصحف جمع شده در زمان ابو بکر را که پس از وى به خلیفه دوم و پس از او به دخترش رسیده بود و در خانه او نگهدارى مى‏شد، در اختیار گروه «توحید مصاحف» بگذارد. حفصه حاضر نبود آن را به آسانى تحویل دهد و به همین جهت عثمان سوگند خورد به صورت امانتى تحویل گرفته و پس از اتمام کار، آن را به وى برگرداند. از منابع برمى‏آید که این مصحف یکى از مصاحفى بوده که مورد استناد و مراجعه گروه توحید مصاحف قرار گرفته است.

در این مرحله، قرآن‏ها پس از جمع‏آورى و ارسال به مدینه به دستور خلیفه سوم سوزانده و یا در آب جوش انداخته مى‏شدند و به همین جهت عثمان را «حرّاق المصاحف» نامیده‏اند.

‍‍‍ تشکیل کمیته اولیه و ثانویه:

سپس کمیته ای 4 نفره تشکیل داد(1. زید بن ثابت 2.و سعید بن عاص 3.عبد اللّه بن زبیر 4.عبد الرحمن بن حارث‏) زید بر آنان ریاست داشت‏ اما ابن مسعود که از کتاب اولیه قرآن دارای مصحف بود با وجود زید و عدم حضور خودش در کمیته مخالفت کرد. نتیجتا عثمان خود مسئولیت این چهار تن را پذیرفت، اما آنان از عهده انجام چنین کارى برنیامدند و مجددا کمیته ای مشتمل بر 12 نفر( ♦️ابىّ بن کعب، ♦️مالک بن ابى عامر، ♦️کثیر بن افلج، ♦️انس بن مالک، ♦️عبد اللّه بن عباس، ♦️مصعب بن سعد و ♦️عبد اللّه بن فطیمه، و پنج تن دیگر)-با ریاست ابی ابن کعب- تشکیل شد.

در این دوره، «ابىّ بن کعب» آیات قرآن را املا مى‏کرد و دیگران مى‏نوشتند.

روال کار:

✅ جمع آوری منابع برای تهیه مصحف واحد

✅ مقابله ی مصحف ها

✅ جمع آوری مصحف ها از بلاد مختلف و ارسال مصحف واحد فراموش شده.

خلاصه آنکه بدنبال تلاش اعضای کمیته ابتدا مصحف واحدی فراهم شده و از روی آن مصاحف دیگر استنساخ شد. در نهایت 5تا7 نسخه به مراکز عمده اسلامی فرستاده شد که این مراکز عبارت بود از مکه، بصره، کوفه، شام(+ یمن و بحرین) و یکی در مدینه باقی ماند.

♦️به مجموعه ی این مصاحف مصاحف عثمانی اطلاق میشود.

▶️ آغاز توحید مصاحف: اواخر سال 24 و اوایل سال 25 هجری

⏹ پایان کار: سال 30 هجری.

لینک منبع در تلگرام

https://t.me/quranied/102